Στις 25 του Απρίλη που μας πέρασε δημοσιεύτηκε στο journal Child Development έρευνα η οποία είναι αποτέλεσμα επιστημονικής συνεργασίας πανεπιστημίων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Βρετανίας και της Νορβηγίας.
Ασφαλώς και δεν είναι η μόνη στο είδος της και επιπλέον δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι έρχεται να μας πει κάτι εντελώς καινούργιο,αποτελεί ωστόσο αφορμή για το σημερινό άρθρο.
Η έρευνα
Για τις ανάγκες της έρευνας πάνω από 800 παιδιά στη Νορβηγία αξιολογήθηκαν σταδιακά στις ηλικίες των 4,6,8 και 10 ετών.Είναι σημαντικό να διευκρινήσουμε ότι οι ερευνητές δεν προχώρησαν στα χρόνια αυτά σε απευθείας παρατήρηση των παιδιών αλλά τα όποια συμπεράσματα τα οποία προέκυψαν μέσα από την έρευνα ήταν αποτέλεσμα ερωτηματολογίων τα οποία απευθύνθηκαν προς τους γονείς.
Σκοπός ήταν να αποκαλυφθεί το κατά πόσο γονείς οι οποίοι παρέχουν «συναισθηματική τροφή» προάγουν την δημιουργία συναισθηματικά διαιτώμενων παιδιών και πιθανόν(αυτό δεν αποτελεί συμπέρασμα της παρούσης έρευνας) εφήβων και κάποια στιγμή ενηλίκων κάτι που ασφαλώς άμεσα μπορεί να συσχετισθεί με την παχυσαρκία και τις διατροφικές διαταραχές.
Με λίγες λέξεις θα αναφέρω ότι αυτό που προέκυψε ως συμπέρασμα δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που οι περισσότεροι από εμάς πιθανότατα υποψιαζόμαστε:
Τα παιδιά στα οποία κατά την ηλικία των 4-6 ετών η τροφή προσφερόταν από τους γονείς ή και τους φροντιστές τους ως μέσο ικανοποίησης και κατευνασμού της όποιας έντασης, παρουσίαζαν μια έντονη τάση για «συναισθηματικό» φαγητό αργότερα στις ηλικίες των 8-10.
Τα παιδιά τα οποία ευκολότερα αναστατώνονταν(σε σχέση με τα πιο ψύχραιμα παιδιά) και ταυτόχρονα είχαν δυσκολία στο να τα καταφέρουν να σταθούν απέναντι στις δυσκολίες των συναισθημάτων τους,είχαν την τάση να επιζητούν τροφές με υψηλότερες θερμίδες και εφόσον συχνά κατέφευγαν στο «λιμανάκι» του συναισθηματικού φαγητού είχαν και την τάση να είναι υπέρβαρα.
Συναισθηματικό φαγητό
Αποτελεί μάλλον επιβεβαιωμένο πλέον γεγονός ότι ο τρόπος με τον οποίον οι γονείς παρέχουν την τροφή στα παιδιά τους,άμεσα έχει σχέση με τον τρόπο που αυτά αργότερα στην ενήλικη ζωή τους χρησιμοποιούν το φαγητό ή το ποτό προκειμένου να έρθουν σε επαφή με τα βαθύτερα συναισθήματα τους.
Οι γονείς οι οποίοι υπό συνθήκες πίεσης και στρες κάθε φορά που το παιδί εκφράζει το θυμό του ή την αγωνία του μέσω κλάματος και διαμαρτυρίας χρησιμοποιούν την παροχή τροφής ως εργαλείο αναχαίτισης, στην πραγματικότητα δίχως να το γνωρίζουν και ασφαλώς άθελα τους εκπαιδεύουν τα παιδιά τους ακριβώς σε αυτό το μοτίβο διαχείρησης της έντασης.
Ως άριστα μιμητικά όντα,αυτό που καταγράφουμε και αποθηκεύουμε ως πληροφορία αλλά και συμπεριφοριστική προίκα δεν είναι τίποτα άλλο πέραν του να αναζητούμε στο φαγητό ή το ποτό ή και τα δύο ένα ασφαλές καταφύγιο κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με αισθήματα φόβου,ανασφάλειας ή και ματαίωσης.
Στην πραγματικότητα η θλίψη ή ο θυμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά εντελώς φυσιολογικά συναισθήματα και συμπεριφορές τα οποία και έτσι θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από τους γονείς.Ασφαλώς η καθημερινότητα,η κούραση και τα όποια μικρά ή μεγάλα προβλήματα της οικογένειας έρχονται σκληρά να δοκιμάσουν τις ανοχές και τις αντοχές της μητέρας και του πατέρα ωστόσο οι όποιες οδηγίες έχουν εντελώς ξεκάθαρο προσανατολισμό.
Τα παιδιά θα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να έρχονται σε επαφή,να αναγνωρίζουν και να μένουν με τα συναισθήματα τους από πολύ νωρίς και να μην υπάρχει η όποια εκπαίδευση απώθησης και αποφυγής αυτών, πόσο μάλλον αν το μέσο καταλήγει να είναι ένα κομμάτι κέικ,ένα γλειφιτζούρι ή γιατί όχι και μια …πιπίλα!
Δεν είναι λίγες οι φορές που πίσω από το κλάμα ή τον αδικαιολόγητο θυμό υπάρχει μια λερωμένη πάνα,κούραση ή εν πάσει περιπτώσει οτιδήποτε άλλο πέρα από φυσική,βιολογική πείνα.Στο σημείο αυτό είναι που καλείται ο γονιός ασφαλώς να παραμείνει ψύχραιμος και να ενθαρρύνει μέσα από την επικοινωνία με το παιδί(ας μην ξεχνάμε ότι η συγκεκριμένη έρυνα ξεκινούσε με παιδιά στην ηλικία των 4 ετών)την αποκάλυψη της πραγματικής ανάγκης.
Άλλωστε και κατά την ενήλικη,την ώριμη μετέπειτα ζωή ο θυμός «ψυχοθεραπευτικά» ορίζεται ως συναίσθημα καπάκι.Με άλλα λόγια ο ενήλικας καλείται να μην απωθήσει το απαγορευμένο και έντονα ενοχικό αυτό συμπεριφοριστικό μοτίβο αλλά να το αγκαλιάσει και να σηκώσει το καπάκι.Μια ματιά κάτω από το καπάκι..θα αποκαλύψει την πραγματική ανάγκη,την πληγή ίσως που προκειμένου να αφεθεί να τρέξει αίμα ντύνεται με τον μανδύα του θυμού!Ο αυριανός ενήλικας δεν είναι τίποτα άλλο(σε ένα σημαντικότατο ποσοστό) από τον χθεσινό «μαθητή» ανήλικο και πιστέψτε με είναι πολύ πιο εύκολο να καταγράψεις την αρχική πληροφορία σε ένα μικρό παιδί παρά να προσπαθήσεις να διαγράψεις και εκ νέου να καταγράψεις στο μυαλό ενός ενήλικα,πόσο μάλλον εν μέσω μιας αδιάκοπης μάχης μεταξύ συνειδητού και ασυνείδητου.
Θα το ξαναπώ…
Τα μικρά παιδιά χτίζουν την αυριανή τους συμπεριφορά παρατηρώντας!
Τα μικρά παιδιά ακόμη κι όταν δεν το καταλαβαίνουμε, απασχολημένοι με τα δίχως άλλο σημαντικά και πρωτεύοντα δικά μας καθημερινά προβλήματα, παρατηρούν ταυτόχρονα και τις μεθόδους και τις τακτικές που υιοθετούμε για την αντιμετώπισή τους.
Εάν παρατηρούν τους γονείς-φροντιστές τους να καταναλώνουν δίχως μέτρο και έλεγχο φαγητό, αναψυκτικά, γλυκά και άλλα σακχαρώδη επιδόρπια προκειμένου να απαλύνουν την ένταση της καθημερινότητας ας είμαστε σίγουροι ότι σε σημαντικό βαθμό εκπαιδεύονται ώστε να κάνουν το ίδιο όταν κληθούν από τη ζωή την ίδια να αντιμετωπίσουν παρόμοια συναισθήματα και περιστατικά.
Υπό την έννοια αυτή και από την πλευρά των γονιών η καταφυγή στο συναισθηματικό φαγητό πρέπει με κάθε κόστος να αποφεύγεται.
Είναι σημαντικό ασφαλώς να πούμε ότι δεν είναι κακό ως γονιός κάποια στιγμή να φάω ένα σοκολατάκι εάν αυτό θα με κάνει να νιώσω,έστω και για λίγο, καλά..το πραγματικό πρόβλημα ξεκινά και μεταφέρεται και στα παιδιά μας εάν αυτή μας η επιλογή αποτελεί και τη συνηθισμένη και ίσως πάγια τακτική μας προκειμένου να «ξεγλιστράμε» μάλλον παρά να αντιμετωπίζουμε τα δύσκολα συναισθήματα μας.Και τελικά,ας αποδεχθούμε ότι δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς ούτε και ιδανικές οικογένειες.
Οφείλουμε όμως να υπάρχουμε ως γονείς έτσι, ώστε καθημερινά να δίνουμε τον αγώνα μας για να είμαστε αρκετά καλοί.Ευαίσθητοι παρατηρητές και ακροατές τόσο των προσωπικών βαθύτερων «θέλω» μας όσο και αυτών των παιδιών μας!
Έμπνευση για το άρθρο αποτέλεσε η έρευνα-δημοσίευση του NCBI
